خط مشی مدون مجموعه سازی کتابخانه دانشکده علوم توانبخشی
مقدمه:
کتابخانه های دانشگاهی نقش اساسی و کلیدی در بالا بردن سطح سواد اطلاعاتی در امر آموزش و پرورش ایفا می کنند و این مهم با تدوین خط مشی مناسب، با توجه به نیاز مراجعه کنندگان و شیوه های درست اطلاع رسانی، جهت برنامه ریزی فعالیتهای مربوط به مجموعهسازی کتابخانه میسر نمی گردد.
با توجه به گسترش روزافزون منابع اطلاعاتی، افزایش حجم اطلاعات ، انتشارات و محدودیتهای موجود از نظر فضا، بودجه و تجهیزات، کتابخانه به خطمشی مدونی نیاز خواهد داشت. بدیهی است منظور از تدوین خطمشی نظارت و کنترل بر تمامی فعالیتهای موجود در کتابخانه می باشد و حمایت و پشتیبانی مسئولین دانشکده در اجرای هرچه بهتر آن را می طلبد .
مخاطبین کتابخانه دانشکده علوم توانبخشی به شرح زیر می باشد :
الف- گروههای آموزشی دانشکده عبارتند از: گفتاردرمانی ، ارتوپدی فنی، کاردرمانی، فیزیوتراپی و شنوایی شناسی
ب- دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
ج- اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
د- مربیان و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
ه-گروههای خاص شامل معلولین ، جانبازان و ...
و- سایر مراجعینی که از طریق امانت بین کتابخانهای استفاده می نمایند. ( مسئولیت این طرح با کتابخانه موید الطباء میباشد.)
تبصره ۱: کتابخانه این دانشکده به مراجعهکنندگانی که جزء هیچ یک از موارد ذکر شده نباشد خدمت رسانی نمینماید مگر با ارائه کارت شناسایی معتبر به صورت مطالعه موقت در محل سالن مطالعه .
مجموعه دانشکده علوم توانبخشی
مجموعه کتابخانه دانشکده علوم توانبخشی شامل کتب چاپی (فارسی و لاتین) منابع مرجع (شامل کتب جدید، کتب پراستفاده، اطلسها، فرهنگها ، پایان نامهها و طرحهای تحقیقاتی)، منابع الکترونیک یا غیر چاپی ( اعم از cd، E-book، فیلم ، نوار کاست) و آرشیو مجلات لاتین میباشد .
این منابع به صورت تخصصی در موضوعات مربوط به گروههای آموزشی دانشکده شامل فیزیوتراپی، ارتوپدی فنی، شنوایی شناسی،گفتاردرمانی، کاردرمانی و غیر تخصصی اعم از موضوعات عمومی، روانشناسی، مذهبی و آناتومی، فیزیولوژی ... می باشد .
نحوه دستیابی به مجموعه
دستیابی به مجموعه کتابخانه به صورت قفسه باز میباشد و برحسب استفاده، منابع مختلفی در مدت زمان تعیین شده با ارائه کارت عضویت به امانت داده میشوند.
کتب به مدت ۷ الی ۱۰ روز
منابع الکترونیک ۳ روز
آرشیو مجلات لاتین جهت زیراکس به صورت ساعتی از طریق ارائه کارت معتبر
با توجه به نوع خاص منابع مرجع موجود در کتابخانه کتب جدید به مدت ۲ روز، اطلسها ۱ روز، فرهنگها و کتب پراستفاده به صورت ساعتی و پایان نامهها و طرحها ی تحقیقاتی به هیچ وجه، امانت و زیراکس داده نمیشوند. همچنین فایل پایان نامهها در نرم افزار کتابخانهای آپلود شده است و مراجعین می توانند به فایل چکیده (با دانلود) و متن کامل (بدون دانلود و فقط از طریق پروفایل شخصی خود) دسترسی داشته باشند.
تبصره ۲: طبق دستور جلسه شورای سیاستگزاری کتابخانه، کتب پر استفاده جهت اساتید به مدت ۲ روز، امانت داده میشوند.
تخصیص بودجه
بودجه لازم جهت تهیه منابع از دو طریق تامین می گردد:
الف- معاونت پژوهشی دانشگاه که با توجه به سیاستهای مورد نظر خود، تخصیص و اعتبار بودجه لازم را جهت خرید منابع علمی به دانشکده اعلام مینماید.
ب- دانشکده که در هر زمانی تخصیص و اعتبار لازم جهت منابع کتابخانه را دارا باشد، بودجهای برای کتابخانه در نظر میگیرد.
سیاست کتابخانه دانشکده علوم توانبخشی جهت اختصاص بودجه به گروههای آموزشی به این صورت است که با موافقت اعضای شورای سیاستگزاری، بودجهای برای خرید منابع مقاطع دکترا و کارشناسی ارشد گروهها اختصاص داده میشود و مابقی آن بین گروههای دارای مقاطع کارشناسی تقسیم می گردد.
تبصره۳: بر اساس تصویب شورای سیاست گزاری کتابخانه طبق آمار استفاده از منابع خریداری شده در سال گذشته، به گروهی که آمار استفاده کمتری داشته باشد، اعتبار کمتری هم تعلق می گیرد.
اصول انتخاب منابع
انتخاب منابع کتابخانه توسط اساتید و دانشجویان هر گروه آموزشی به تفکیک بر اساس اولویت نیاز از طریق درخواست و یا انتخاب منابع موجود در کاتولوگها انجام میشود سپس کتابداران با جستجو در نرم افزار کتابخانهای، موجود بودن یا نبودن و تعداد آن را مشخص نموده و رابطین هر گروه با همکاری مسئول کتابخانه لیست ارائه شده را بررسی و اولویت بندی آن را بر اساس ویرایش جدید، قیمت مناسب ، مقطع تحصیلی ( لیسانس، فوق لیسانس و دکترا ) و بودجه اختصاص یافته به گروه مربوطه را مشخص مینمایند. در صورت موجود بودن منابع، تعداد مراجعه به آنها نیز در نظر گرفته میشود.
ترجیحا مبنای انتخاب، منابع چاپی و تخصصی می باشد و در موارد لزوم E-book، فیلم، CD و منابع غیر چاپی دیگر نیز انتخاب و خریداری میشود. گاهی جهت تهیه منابع درسی یا غیر درسی، از طریق اهداء یا مبادله در کتابخانه های مرتبط اقدام میگردد.
ضمنا منابع اهدایی بر اساس نیاز با تایید مسئول کتابخانه پذیرفته میشود .
منابعی که مربوط به گروههای سنی خاص مانند (کودکان و نوجوانان و.....) باشند، همچنین منابعی که قیمت بسیار بالایی داشته و توجیه خرید ندارند و یا به زبانهای غیر از فارسی و انگلیسی هستند جهت انتخاب و خرید مد نظر قرار نمیگیرند .
راهکارهای مربوط به حفظ و نگهداری مجموعه
سیاست کتابخانه جهت حفاظت و نگهداری مجموعه، شامل قرار دادن کمدهای مخصوص لوازم و وسایل جهت نظارت و کنترل کتابداران، برکاربران کتابخانه می باشد. همچنین حس گرهای دود و حرارتی و کپسول اطفاء حریق در مکانهای قابل دسترسی تعبیه شده است. لازم به ذکر است هر ۶ ماه یک بار جهت حفاظت مجموعه از جانوران موذی، استفاده از آفت کشها ، سموم دفع آفات با نظر کارشناسان و مسئول کتابخانه صورت می پذیرد. در صورت تامین بودجه بکارگیری گیت و یا RFID به منظور حفاظت بیشتر منابع جزء سیاستهای آینده در کتابخانه می باشد.
ارزیابی مجموعه
ارزیابی مجموعه کتابخانه به دلیل تعیین میزان استفاده از منابع، بررسی دقیق در انتخاب منابع از طریق کتاب سنجی توسط منتخبان، حذف منابع غیر قابل استفاده، مشخص نمودن منابع مفقودی و بازبینی روزانه مجموعه جهت هماهنگی آن با خط مشی مدون کتابخانه به چند روش انجام میگیرد:
الف- همزمان با انتخاب منابع: این ارزیابی توسط اساتید و مراجعهکنندگانی که در انتخاب منابع همکاری دارند از طریق بررسی چکیده منبع در پایگاههای اینترنتی و یا بازبینی منبع چاپی آن انجام میشود.
ب – از طریق بررسی تعداد درخواستهای مراجعهکنندگان و نیاز کتابخانه با تایید مسئول کتابخانه و همکاری رابط کتابخانه.
ج- آمارگیری دورهای (ماهانه): شامل آمار کارکرد استفاده از کتب خریداری شده، کارکرد استفاده مراجعهکنندگان از مجموعه، آمار استفاده از پایان نامهها و طرحهای تحقیقاتی، ارزیابی صندوق انتقادات و پیشنهادات و بررسی نظرات ارائه شده .
د- وجین مجموعه که در قسمت خود توضیح داده خواهد شد .
و- رف خوانی مجموعه کتابخانه که به صورت چند سال یکبار انجام میگیرد.
ی- بازبینی منابع که هر روز انجام میپذیرد.
همکاری با کتابخانههای دیگر
همکاری با سایر کتابخانهها از دو طریق انجام میپذیرد:
الف- استفاده از منابع کتابخانه مرکزی دانشگاه اصفهان
با توجه به توافق به عمل آمده بین کتابخانههای دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با کتابخانه مرکزی دانشگاه اصفهان، خواهشمند است کاربران همه کتابخانه ها در دانشگاه علوم پزشکی که قصد استفاده از منابع کتابخانه مرکزی دانشگاه اصفهان را دارند جهت دریافت معرفی نامه به مسئول کتابخانه موید الاطباء جنب بانک رفاه مراجعه فرمایند.
ب- استفاده از منابع کتابخانههای عضو طرح امانت بین کتابخانهای
با توجه به عضویت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در طرح امانت بین کتابخانهای شهر اصفهان، کاربران دانشگاه قادر خواهند بود علاوه بر استفاده از منابع موجود در کتابخانههای دانشگاه، از منابع سایر کتابخانههای عضو طرح مذکور شامل( کتابخانه مرکزی دانشگاه اصفهان، کتابخانه دانشگاه صنعتی اصفهان، کتابخانه دکتر چمران دانشگاه صنعتی مالک اشتر، کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان، کتابخانه دانشگاه پیام نور اصفهان و کتابخانه مرکزی دانشگاه هنر اصفهان) استفاده نمایند.
جهت استفاده از منابع کتابخانههای عضو طرح، خواهشمند است ابتدا منبع چاپی مورد نظر خود را با مراجعه به صفحه خانگی این کتابخانهها از طریق آدرس www.isfill.ir جستجو نموده و سپس درخواست خود را به همراه اطلاعات مربوط به رده منبع و محل نگهداری، به کتابدار مسئول امانت بین کتابخانهای سرکار خانم نوری در کتابخانه مویدالاطباء جنب بانک رفاه ارائه دهند. تقاضای شما ظرف مدت ۲ روز کاری از زمان درخواست، به نتیجه خواهد رسید.
سیاست وجین کتابخانه
وجین منابع کتابخانه بر اساس آیین نامه، هر ۳ سال یک بار انجام میپذیرد.
دلایل و سیاست مربوط به وجین منابع کتابخانه دانشکده علوم توانبخشی به شرح زیر است :
الف- کمبود جا
ب- خارج کردن منابع غیر قابل استفاده و فرسوده از مجموعه
ج- نگهداری ۱ تا ۲ نسخه از منابعی که ویرایشهای قدیمی هستند (عمدتا جهت کتب لاتین)
بدین طریق که مسئول کتابخانه با همکاری کتابداران، منابع وجینی مورد نظر را بر اساس معیارهای ذکر شده همچنین قوانین موجود در آیین نامه وجین انتخاب کرده سپس لیستی از منابع، تهیه شده و در اختیار رابطین کتابخانه در هر گروه آموزشی قرار می گیرد و پس از کارشناسی و تایید مسئول کتابخانه لیست نهایی تهیه می گردد؛ آنگاه مهر وجین بر روی هر منیع زده می شود. بعد از آن با
اطلاعرسانی از طریق کتابخانه الکترونیک دانشگاه جهت اطلاعیابی کتابخانه ملی و کتابخانههای دیگر دانشگاه علوم پزشکی، آماری از کارکرد استفاده مراجعه کنندگان ( اساتید و دانشجویان دانشکده) تهیه شده و به کسانی که بیشترین آمار استفاده را در طول سال داشتهاند اجازه داده می شود از لیست مذکور هر نفر ۳ عنوان کتاب انتخاب نماید. سپس نمایشگاهی از منابع مذکور تشکیل میگردد تا در صورت نیاز کاربران، این منابع به آنها اهداء شود. در نهایت هر آنچه از منابع باقی می ماند طبق آیین نامه وجین عمل میشود .
بازنگری خط مشی
سیاست مدیریت مجموعه با تغییر نیازهای کتابخانه و استفادهکنندگان، همچنین به دلیل تغییر قوانین در هر یک از بندهای خطمشی، نیاز به بررسی و بازنگری خواهد داشت. این بازنگری توسط مسئول کتابخانه به همراه کتابداران، هر چند سال یک بار انجام میپذیرد.
لازم به ذکر است در شرایط خاصی مانند انتصاب مسئول جدید کتابخانه و یا معاونت پژوهشی هم، بازنگری مجددی بوجود خواهد آمد.
خطمشی کتابخانه دانشکده علوم توانبخشی توسط سرکار خانم نفیسه رحمانی خواجوئی (مسئول کتابخانه) و سرکار خانم زینب ترکی (کارشناس کتابداری و اطلاع رسانی) در تاریخ ۲۱/۹/۱۳۹۰ تهیه و تنظیم شد و توسط افراد زیر به تصویب رسید؛ همچنین بازنگری آن در تاریخ ۵/۷/۱۳۹۶ توسط سرکار خانم نفیسه رحمانی خواجوئی (مسئول کتابخانه) انجام گردید.
دکتر جاوید مستمند دکتر زهراسادات رضائیان دکتر سعید فرقانی
(ریاست دانشکده) ( معاون پژوهشی دانشکده) ( معاون آموزشی دانشکده)
طهمورث طهماسبی بیژن شفیعی نفیسه رحمانی خواجوئی
(معاون مالی-اداری دانشکده) (معاون دانشجویی-فرهنگی دانشکده) (مسئول کتابخانه دانشکده)